Thiếu lễ kính là bước vào sai quấy, tàn bạo, sân hận, là thuốc hồi sinh giặc phiền não.
Chuyện Tề Tuyên Vương thăm chơi nhà Nhan Súc được kể dưới đây lột bày được một phần chân nghĩa ấy.
Tề Tuyên Vương một hôm đến nhà Nhan Súc chơi, ngài bảo:
- Súc bước lại đây. Nhan Súc cũng bảo:
- Vua bước lại đây.
Các quan thấy vậy bảo:
- Vua là bậc chí tôn, Súc là kẻ hạ thần. Vua bảo Súc lại đây, Súc cũng bảo Vua lại đây, như thế có nghe được không?
Nhan Súc bảo:
- Vua gọi Súc mà Súc lại, thì ra Súc là người ham mộ quyền thế. Súc gọi vua mà vua lại thì vua lại là người quý trọng hiền sĩ. Nếu để Súc này mang tiếng là kẻ ham mộ quyền thế, sao bằng để cho vua được tiếng là biết quý trọng kẻ hiền tài.
Vua nghe lời cao ngạo giận lắm gắt:
- Vua quý hay sĩ quý?
- Sĩ quý, vua không quý.
- Có sách nào nói thế không?
- Tâu có: Ngày trước nước Tần cử quân sang đánh nước Tề có hạ lịnh “Ai dám đến gần mộ Liễu Hạ Huệ mà kiếm củi thì phải tội xử tử.” Lại cũng có lịnh “Ai lấy được đầu vua Tề thì được phong Hầu và thưởng nghìn lạng vàng,” như thế đủ rõ vua quý hay sĩ quý.
Nên rõ: Lễ kính là tôn trọng những giềng mối luân lý trật tự xã hội, chứ không phải luồn lót khúm núm làm mất phẩm cách con người.
Lễ kính không phải chỉ với người trên mà còn với kẻ dưới nữa.
Kẻ dưới không lễ kính với người trên là cao ngạo, không ai ưa. Tai ách có thể đến không ai lường trước được.
Người trên không lễ kính với kẻ dưới là xem khinh lễ kính, chạm tự ái gây bất phục, châm ngòi cho sự bất
tín bất trung, gây bạo phản, kết quả cũng không lường trước được.
Tiền nhân ta xưa có dạy:
“Tiên học lễ, hậu học văn,” là ôm ấp trao truyền cho hậu thế bản hoài thâm diệu ấy vậy.
“Trần thế tranh nhau nói dại khôn
Chẳng ai là dại, chẳng ai khôn...”
Xem thêm:
